Maurice Hilleman : En Fazla İnsanın Hayatına Dokunabilmiş Kişi

Maurice Hilleman ismini muhtemelen bir çok kişi duymamış olabilir;

Kendisini tanımlamak için “bilim tarihinin emsalsiz kahramanlarından bir tanesidir” desem kesinlikle abartı olmaz.

Peki sormak isterim sizlere;

Bir insan evladı en fazla kaç kişinin hayatını kurtarabilir?

8.000?

80.000?

800.000?

Her yıl 8.000.000?

Maurice Hilleman Kimdir?

Tam adı Maurice Ralph Hilleman,

Kendisi 1919 – 2005 yılları arasında yaşamış bir Amerikalı mikrobiyolog.

Asıl uzmanlaştığı alan ise aşılar…

Bizatihi aşı keşfinde gelmiş geçmiş en önemli mihenk taşlarından bir tanesi,

Hem de öyle böyle değil…

Maurice Hilleman,

Seksen altı yıllık yaşamı boyunca kırkın üzerinde insan ve hayvan aşısı keşfetmiştir!!!

Kabaca yapılan bir hesapla,

Sadece çocukluk çağı için keşfettiği aşılar bile her yıl sekiz milyondan fazla hayat kurtarıyor!!!

Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi (CDC) tarafından çocukluk çağı aşılaması için rutin olarak önerilen 16 antijenden 8 tanesini içeren aşı Hilleman ve ekibi tarafından geliştirilmiştir:

Kızamık

Kabakulak

Hepatit A

Hepatit B

Su çiçeği

Neisseria meningitidis

Streptococcus pneumoniae

Haemophilus influenzae

Tüm bunlara ek olarak,

Maurice Hilleman’ ın insanlığa hizmetleri sadece aşıların keşfi ile sınırlı da değil…

Maurice Hilleman ’ın Keşif Yolculuğu

İkinci Dünya Savaşının başladığı esnada Hilleman da genç bir hekim olarak uzmanlığını tamamlayıp,

Şu anki adı ile Bristol Myers Squibb (BMS) olarak bildiğimiz E.R. Squibb & Sons’ da araştırmacı olarak görev alıyor…

En basit ifadesiyle beyin iltihabı olarak tanımlayabileceğimiz ensefalitin, o dönemde en yaygın nedeni ise Japon Ensefaliti virüsü…

Sivrisinek ısırığıyla insana bulaşan Japon Ensefaliti (JE) virüsü, beyin hasarı ve ölümle sonuçlanabilen çok ciddi bir enfeksiyondur.

Maurice Hilleman ‘ın aşı keşif serüveni de ilk görev yerinde, 1944 yılında Japon Ensefaliti Aşısı ile başlıyor.

Aşı bulunur bulunmaz da İkinci Dünya Savaşında görev alan Amerikan birlikleri tarafından yaygın olarak kullanılmıştır.

1949 yılından itibaren ise Maurice Hilleman ’ın çalışmalarını özellikle influenza virüs üzerine yoğunlaştırdığını görüyoruz.

İlk tespiti influenza virüsün hızla ve kolaylıkla yapısını değiştirebildiğidir ki,

Bu keşif, izleyen dönemlerdeki tüm gelişmelerin temelini oluşturdu.

Maurice Hilleman influenza, yani grip salgınlarının gelişiminde çok önemli olan antijenik şift ve drift’i ilk tanımlayan kişidir…

Bu teoriye göre influenza virüsün antijenik yapısının ana belirleyicisi olan hemaglütininde oluşan küçük ve yavaş gelişen zincir değişiklikleri (antijenik drift) epidemilere yol açar,

Yani,

Antijenik drift olursa enfeksiyon bölgesel düzeyde sınırlı kalır.

Ancak,

Ani ve büyük değişiklikler (antijenik shift) ortaya çıkarsa, bu yeni varyanta hiç kimse bağışık olmayacağı için virüs pandemilere neden olacaktır.

Örneğin,

Hilleman 1957’ de Hong Kong’ da başlayan influenza salgınının pandemiye dönüşebileceğini öngörüp,

Virüs henüz Amerika’ ya ulaşmadan önce aşısını keşfederek büyük salgının 70 bin ölüm ile sınırlı kalabilmesini sağladı.

Şüphesiz her bir insan hayatı çok önemli ve değerli,

Hele hele kurtarılabilme ihtimali varsa…

Yetmiş bin can kaybı tabii ki hiç de azımsanacak bir sayı değil,

Ancak ,

Halk sağlığı uzmanları, Hilleman’ ın antijenik şifti tespit ederek hazırladığı grip aşısı eğer yaygın olarak uygulanmamış olsaydı ölüm sayısının 1 milyonu aşacağını belirtmektedirler.

Maurice Hilleman’ ın Kariyerinde İkinci ve En Uzun Durak

Tarihler 1957’ yi gösterdiğinde,

Maurice Hilleman ‘ın yolu profesyonel kariyerinin sonuna değin çalışacağı firma olan Merck & Co (firma Amerika ve Kanada’ da Merck, dünyanın geri kalan kısmında MSD olarak bilinir) ile kesişir.

Maurice Hilleman Merck’ de özellikle çocukluk çağı enfeksiyonlarına odaklanır,

Ve,

Burada su çiceği, Hepatit A, Hepatit B, pnömokok, meningokok, kızamık, kabakulak, kızamıkçık aşılarını keşfeder.

Bir sonraki adım olarak ise kızamık, kabakulak ve kızamıkçığın ilk kombine aşısını üreterek (KKK aşısı) tek enjeksiyonla üç farklı etkene karşı bağışıklanmayı mümkün hale getirir.

Bir Kızı Olmalı İnsanın

Nazım Usta’ nın dizelerinde tasvir ettiği gibi bir kızı olmalı insanın!!!

Bir kızı olmalı insanın
Canını emanet ettiğin, elin, ayağın, gözün, kulağın, her şeyin
Bir kızı olmalı insanın
Bir hata yaptığnda, gözlerinin içine baktığın, bakar bakmaz masumiyetiyle saniyeler içinde eridiğin, vefasına taptığın.
Bir kızı olmalı insanın
Evinde babasına,annesine karşı nazlı niyazlı
Sokakta cadılığından ve hışmından korktuğun
Bir kızı olmalı insanın
Herkes terkettiğinde seni, varlığında da, yokluğunda da, evliyken de, bekarken de babacığım ya da anneciğim diye kucak açtığında gözyaşlarıyla bağrına bastığın
Bir kızı olmalı insanın
Demlediği çayı süzülerek getirdiğini seyrettiğin
Pişirdiği kahvenin tadına gizlediğin, özenle bezediğin
Bir kızı olmalı insanın
Canıyla canlandığın, varlığıyla anlamlandığın, özlemiyle ve iç çekişlerinle dağ dağ efkarlandığın
Bir kızı olmalı insanın
“Dünya bir yana, kızım bir yana” diyebildiğin…

Maurice Hilleman’ ın Bir Kızı Olur

Takvim sayfaları 27 Eylül 1957′ yi gösterdiğinde,

Maurice Hilleman’ ın da ilk çocuğu bir kız bebek olarak dünyaya güzlerini açmıştı.

Maurice Hilleman belki kendi evladının hastalanması engelleyemedi,

Ancak,

1963 yılında kızı Jeryl Lynn kabakulak olduğunda, ondan izole ettiği virüs ile kabakulak aşısını keşfetti…

Bugün hala kabakulak aşısı üretiminde o küçük kızın boğaz sürüntüsünden elde edilen virüs kullanılmaktadır,

Ve,

Adı da hala Maurice Hilleman’ ın kızıyla anılır,

Ve,

Jeryl Lynnn suşu olarak bilinir.

Aşıların Keşfi ve Kaşifler

Aslında uzun uzun anlatmak yerine, sadece aşağıdaki tabloya göz atmak Maurice Hilleman’ ın insan hayatına katkılarını anlamak için yeterli olacaktır…

AŞI	KEŞFEDEN(LER)	TARİH
Çiçek	Jenner	1798
Şarbon (hayvan)	Pasteur	1881
Kuduz	Pasteur	1885
Kolera	Hafkine	1911
Difteri	von Behring	1913
Tetanus	Glenny	1924
Boğmaca	Bordet ve Gengou	1926
BCG (tüberküloz)	Calmette ve Guerin	1927
Japon Ensefaliti	M. Hilleman	1944
DBT (Difteri – Boğmaca- Tetanus)	Eldering, Gordon, Kendrick	1948
Çocuk felci (poliomyelit)- inaktif	Salk	1955
Hong Kong Gribi	M. Hilleman	1957
Çocuk felci (poliomyelit) – canlı	Sabin	1960
Kızamık	M. Hilleman	1963
Kabakulak	M. Hilleman	1967
Hong Kong Gribi – pandemik	M. Hilleman	1968
Kızamıkçık	M. Hilleman	1969
KKK (Kızamık – Kabakulak- Kızamıkçık)	M. Hilleman	1969
Meningokok – polisakkarit	M. Hilleman	1974
Pnömokokal pnömoni	M. Hilleman	1977
Hepatit B – subunit	M. Hilleman	1981
Varicella (su çiçeği)	M. Hilleman	1981
Hepatit B – rekombinant	M. Hilleman	1986
Haemophilus influenza b (HiB)	Robbins ve Schneerson	1987
Hepatit A	M. Hilleman	1995
Rotavirüs	Clark, Plotkin, and Offit	2006
Human papilloma virus	Frazer ve Zhou	2006
Meningococcal group B	Pfizer	2014

Maurice Hilleman’ ın Çalışmalarının Ülkemize Etkisi

Maurice Hilleman’ ın keşfettiği aşılar sayesinde her yıl 8 milyondan fazla yaşam kurtarılıyor!!!

Bu rakamın içerisinde daha hastalık epizotları ile hastalığa bağlı oluşan sekeller, sakatlıklar ve kronikleşen durumlar mevcut değil.

Hele hele bir de direkt ve indirekt maliyetleri üzerine ekleyecek olursak kümülatif fayda misliyle artıyor….

Peki ülkemize etkisi nedir diye soracak olursak,

Sayın Prof Mehmet Ceyhan’ ın bir çalışmasından projeksiyon yapabiliriz.

Bu esnada şunu demeden de rahat edemeyeceğim: Bazen ülkede ağzı olan konuşuyor!!!

Enfeksiyon hastalıkları konusunda hiçbir bilgi ve birikimi olmayan kişiler, bir ömrü bu konuya adamış Mehmet Ceyhan, Esin Şenol ve birçok diğer bilim insanını sosyal medyada linç girişiminde bulunuyorlar….

Gerçekten aklım, fikrim bu kendini bilmezlik karşısında tutuluyor,

Diyecek söz bulamıyorum…

Türkiye’ de Ulusal Aşı Programının Etkileri

Prof Mehmet Ceyhan bir çalışmasında, ülkemizde başarıyla uygulanmakta olan Çocukluk Çağı Ulusal Aşı Programının etkilerini göstermiş,

Ve,

Aşılar sayesinde ülkemizde her yıl 3.019.176 hastalığın ve bunlara bağlı 14.296 çocuk ölümünün önlendiği tespit edilmiştir!!!

Bu toplam rakamlar içerisinde Maurice Hilleman tarafından keşfedilen aşıların etkisine baktığımızda ise aşağıdaki gibi bir tablo ortaya çıkıyor:

Hastalık	Yıllık Vaka Sayısı	Yıllık Ölüm Sayısı
Kızamık	415.842	832
Kızamıkçık	378.137	189
Kabakulak	189.068	19
Hepatit B	19.130	3.348
Hepatit A	4.783	5
Su çiçeği	1.195.637	24
Pnömokokal hastalıklar	634.151	7.033
TOPLAM	2.836.748	11.450