İhsan Ketin’ i Anlasaydık, Depreme Bu Kadar Can Vermezdik

İhsan Ketin adını duydunuz mu hiç?

Soru ile başlamış olmam sakın yanıltmasın sizi; 

Yaşadığımız Kahramanmaraş merkezli yıkıcı deprem öncesine kadar, ben de Prof Dr İhsan Ketin hakkında hiç bir bilgi sahibi değildim.

Ne kadar acı oysa…

İzninizle köşeli ve sivri bir ithamda bulunacağım:

Eğer İhsan Ketin’ i tanımıyorsak, 

Adını her duyduğumuzda göğsümüz kabarmıyor ve yüreğimiz cız etmiyorsa hepimiz utanmalıyız!!!

Ayıp bana,

Sizlere de ayıp,

Ancak,

En çok da minnet duymamız gereken bu saygıdeğer insanları bizlere öğretmemiş olanların ayıbıdır bu…

Tıpkı minnet duymamız gereken bir diğer tanımadığımız bilim adamı Süreyya Tahsin Aygün gibi…

Bu esnada,

Son zamanlarda “bilim adamı” kelimesinin kullanımı için,

Sanki cinsiyetci ve kadınları ötekileştirici veya dışlayıcı bir ifadeymiş gibi bir reaksiyon verilmeye başlandı.

Efendim bendeniz, bu konuda gereğinden fazla ve çok da tutarlı olmayan bir hassasiyet gösterildiğini düşünüyorum.

Çünkü,

Dilimizdeki “adam” kelimesi, Arapça “Adm” kökünden olup “Adem” ve “insanoğlu” anlamlarına gelmektedir. Hatta Arapça’ ya da İbranice’ de aynı anlama gelen “ādām” sözcüğünden geçmiştir.

Ve,

Adam birincil anlam olarak herhangi bir cinsiyete işaret etmeksizin “insan” demek.

Yani,

Bilim adamı yerine bilim insanı demek için kendimizi zorlamamıza gerek yok;

Açıkçası ben her ikisini de kullanıyorum…

Peki O Halde İhsan Ketin Kimdir?

İhsan Ketin bu dünyaya gözlerini 10 Nisan 1914 günü Kayseri’ de açmış.

Pek varlıklı bir ailenin çocuğu olduğu söylenemez;

Babası Kayseri Lisesinde müstahdem olarak görev yapan Ali Efendi’ dir.

İhsan Ketin ilkokuldan sonra orta okul ve liseyi yatılı olarak okur.

Durumları yoktu,

Belki maddi imkansızlıklar nedeniyle daha fazla okuyamayacaktı,

Ancak…

Genç Cumhuriyet döneminde, Türkiye’ de gençlerdeki cevheri ortaya çıkaracak liyakat ortamı vardı…

Kayseri Lisesi Müdürü Yunus Kazım Könü tarafından ismi valiliğe bildirilmiş,

Ve,

Kayseri Valisi Ali Vefa Bey ise onu yurt dışı bursu sınavına girmesi için Milli Eğitim Bakanlığı’na önermişti.

İhsan Ketin, Atatürk’ ün talimatıyla başlatılmış olan yurt dışı bursunu kazanır,

Ve,

1932 yılında Almanya’ ya gider.

İki yıllık dil eğitiminin ardından Berlin Üniversitesinde jeoloji eğitimi almaya başlayan Ketin,

Bir süre sonra Berlin’ deki siyasal karmaşa ve hocalarının arasındaki anlaşmazlıklar yüzünden Bonn Üniversitesine geçer.

Aslında bu bir talih kuşu niteliğindedir,

Çünkü,

O dönemin dünyaca ünlü jeologlarından birisi olan Hans Cloos’ un yanında çalışma fırsatı yakalar.

Bu esnada bu yazıyı hazırlarken Vikipedia’ dan Hans Closs’ u arattıdım;

İmza attığı bir çok başarıya ek olarak, “Ünlü Türk jeolog İhsan Ketin’ in hocalığını yapmıştır” şeklinde bir bilgi de var.

Açıkçası milliyetçi bir refleksle mi yazıldığını kontrol etmek için İngilizce Wikipedia’ dan da kontrol ettim. Orada da “Doktora öğrencilerinden bir tanesii İhsan Ketin’ dir” diye bir bilgi de yer alıyor.

Demem o dur ki,

Başlangıçta İhsan Ketin için büyük bir fırsat olan bu tesadüfün, süreç içerisinde büyük jeolog Hans Closs’ u tanımlamak için kullanılan bir sıfat haline dönüştüğünü görüyoruz...

Vatana Dönüş

Tarihler 1938’ i gösterdiğinde İhsan Ketin doktora tezini tamamlar,

Ve,

Türkiye’ ye geri döner.

İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Jeoloji Enstitüsünde “Yardımcı Doçent Doktor” olarak göreve başlayan Ketin, o sırada daha henüz 24 yaşındadır.

Ancak,

Ülkenin doktora yapmış ilk jeoloğu sıfatını almıştır.

Vatana dönüşünün ilk senesinde, 27 Aralık 1939 günü 7.9 şiddetindeki Büyük Erzincan Depremi yaşanır.

Yaklaşık olarak 33.000 canımızı toprağa verdiğimiz bu felaketten sonra, İhsan Ketin deprem konusu üzerine yoğunlaşır.

1939 – 1948 yılları arasında yaptığı çalışmaları “Anadolu Fay Hattı Bloğu” adıyla yayınlar,

Bu bilimsel yayın tüm dünyada ses getirir.

Kuzey Anadolu Fay Hattının varlığını kanıtladığı bu makale, özellikle eğitim gördüğü Almanya’ da çok büyük ilgi görür,

Ve,

Bu bilimsel katkılarından ötürü İhsan Ketin’ e  jeoloji konusunda en üst düzey ödül kabul edilen ‘‘Gustav Steinmann Madalyası’’ verilir.

1950-51 yılları arasında ABD’ ye giden Ketin, dönüşünden kısa bir süre sonra İstanbul Teknik Üniversitesinde öğretim üyesi olarak göreve başlar,

Ve

İki değerli bilim adamı yetiştirir: Celal Şengör ile Naci Görür

Aşağıdaki videoyu sonuna kadar izlerseniz, tüm dünyada bilimsel camialar tarafından büyük takdirle karşılanan bir keşfi ne kadar da mütevazı bir şekilde anlattığını göreceksiniz…

Değerini Anlayamadıklarımız

İhsan Ketin… 

Atatürk Türkiye’ sinde başlatılan ilim – irfan akımının yetiştirdiği bir bilim insanı… 

Türkiye’ nin doktora alan ilk jeoloğu… 

Deprem kuşağı ve Kuzey Anadolu Fay Hattı’ nın kaşifi… 

Dünyanın en büyük jeologlarına verilen Gustav Steinmann Madalyası’nın sahibi…

Döneminin en büyük bilim adamı için “İhsan Ketin’ in hocalığını yapmıştır” tanımlaması yapılmasını başaran bir değer…

Türkiye’ de modern jeolojinin kurucusu İhsan Ketin, hayattaki amacını “Milletin ve devletin desteğiyle aldığı yurt dışı eğitiminin hakkını ödemek” olarak açıklıyordu…

Ve,

Deprem kuşağında yaşayan bir ülke olmamıza rağmen bizler onu ne yazık ki tanımıyor ve bilmiyor olsak da,

Görünen o ki,

 “Jeolojinin Babası” bu hayattaki amacını misliyle yerine getirmiş…

---

Bu yazıya buradan da ulaşabilirsiniz…

---

---

Aşağıdaki yazılar da ilginizi çekebilir:

---

---