Habib-i Neccar İlklerin Sembolüdür

Habib-i Neccar Camii Roma dönemine ait bir pagan tapınağının üzerine yedinci yüzyılda inşa edilmiş bir mabet,

Ve,

Bir çok özelliği itibarıyla karşımıza “ilklerin sembolü” olarak çıkıyor.

Sembol kelimesi Fransızca “symbole” kelimesinden türemiş olup, “gizli anlamı olan söz” ve “simge, işaret” anlamlarına gelmektedir.

Hz İsa ya havarilerden sonra ilk inanan kişi Habib-i Neccar

Habib-i Neccar’ ın şahsını ve onun adını taşıyan camiyi sembolleştiren özellikler:

Habib-i Neccar’ ın Kudüs dışında Hz İsa’ ya inanan ilk kişi olması

Hem Kur’an-ı Kerim’ de hem Yeni Ahit’ de, hem de tarih kitaplarında Hz İsa’ nın elçilerine/havarilerine şehir halkının tepki göstermesi ve yöreden bir kişinin (Habib-i Neccar?) onları ikna etmeye çalıştığının anlatılması

Habib-i Neccar Camii’ nin Anadolu’da inşa edilmiş ilk cami olması

Dünyada avlusunda Hz İsa’ nın havarilerinin mezarlarının bulunduğu tek cami olması

Dünyada Hristiyan inancında olan bir kişinin adına inşa edilmiş tek cami olmasıdır

Havariler Tarafından Antakya’ nın Hristiyanlığa Daveti

Hz İsa’ nın üç yıllık peygamberlik dönemi MS 33 yılında sona erdiğinde, tebliğini kabul eden kişi sayısı ancak on ikiye ulaşmıştı.

Hz İsa’ nın göğe yükselmesinin ardından Kudüs’ deki havari meclisi, peygamberin mesajını anlatmak için en uygun yerin Antakya şehri olacağı konusunda fikir birliğine vardılar.

Çünkü,

Antakya Roma İmparatorluğu’ na bağlı olmakla birlikte aynı zamanda da özerk bir yönetim yapısına sahipti,

Ek olarak,

Bölgenin en büyük, en kalabalık ve en gelişmiş şehriydi.

Bunun üzerine havari meclisi ilk önce Pavlos’ u Tarsus’ a,

Daha sonra ise Barnabas’ ı Antakya’ ya gönderir.

Hz İsa’ nın göğe çekilmesinden dört yıl sonra Barnabas ile Pavlos, Antakya’ da buluşarak Hz. İsa’ nın mesajını yaymaya başlarlar.

Hz İsa’ nın 12 havarisinden biri olan St Pierre ise MS 29-40 tarihleri arasında Antakya’ ya gelerek, yeni dini bu kilisede yaymaya çalışmıştır.

Toplantıların yapıldığı ve vaazların verildiği bu kilisede,

Yahudilerden dini görüşleri itibarıyla ayrılan bu cemaate “Hristiyan” adı da yine ilk kez Antakya’ da verilmiştir.

Bu nedenle,

St Pierre (Aziz Petrus) Kilisesi Katolik, Ortodoks ve Protestanlık mezheplerine ayrılmadan önce Hristiyanlığın ilk kilisesi olarak biliniyor.

St Pierre Kilisesi, 1963 yılında Papa VI. Paul tarafından “Hac yeri” ilan edilmiştir.

Havarilerin yoğun gayretleri sonucunda putperestlikten yeni dine geçen bu topluluk, kısa sürede Pagan Roma Dünyasını etkiledi.

Ve,

Antakya’ da şekillenen Hristiyanlık, Roma Dünyası’ na ve dahi daha ötesine yayılabildi.

Özetle,

Hristiyanlık Kudüs’ de doğmuş,

Antakya’ da ise son şeklini almıştır

Ve,

Kudüs’ de sadece Yahudi asıllı inanalar bulunurken,

Antakya Kilisesi her ırktan insanı bağrında toplayan bir kilise konumuna gelmiştir.

Habib-i Neccar

Hristiyanlığın Antakya’ dan başlayarak evrensel bir din haline geldiğini biliyoruz,

Ancak….

Eski inançları terkedip, yeni bir dini inanışa tabii olmanın hiç de o kadar kolay olmadığını da unutmamak gerekir.

Binlerce yıllık kutsallarına sırtlarını dönüp, tek bir tanrıya iman etme daveti başlangıçta oldukça yoğun tepki almıştı.

Bu manevi değişim sürecinin ilk şehidi de Habib-i Neccar olmuştur…

Habib-i Neccar, Antakya’ nın tepelerinde inzivada ve arayış halinde olan bir marangoz (neccar) olarak yaşamını sürdürmektedir.

Uzunca süredir düşünmekte olduğu ve yoğun bir şekilde sorguladığı soruların cevaplarını dillendiren bu iki yabancının sözlerine inanmakta ve onlara tabii olmakta tereddüt etmez.

Aramice’deki “naggār” kelimesinden Arapça’ ya “neccar” olarak evrilen sözcük “marangoz, dülger, sanatçı” anlamlarına gelmektedir.

Pagan inanışından vazgeçip Hristiyanlığa geçen bu kişiye, havariler “Sevgili Marangoz” anlamında “Habib-i Neccar” adını vermişlerdir.

Habib-i Neccar’ ın Hazin Sonu

Ancak…

Havarilerin bu yeni dine ait vaazları pagan halkı öfkelendirince,

Kral çözümü kaos çıkaran yabancıları hapse attırmakta bulur.

Bunun üzerine,

Antakya’ ya Kudüs’ den yeni bir elçi, Şem’ un Safa gönderilir.

Şem’ un Safa gösterdiği bazı kerametlerle kralı ikna eder ve arkadaşlarını kurtarır.

Hal böyleyken halk havarilere inanmamakta kararlıdır,

Ve,

Öfkelerini bitirmektedirler.

Çünkü,

Bu yabancılar binlerce yıldır taptıkları tanrılarını reddetmelerini istemektedir.

Plan yapılır:

Uğursuzluk getirdiklerini düşündükleri için onları taşlayarak öldürecek,

Ve,

Büyük büyük atalarından beri taptıkları pagan tanrılarının lanetinden bu şekilde kurtulacaklardır.

Habib-i Neccar öfkeli ahaliyi durdurmaya, havarilere yönelen şiddeti bastırmaya çalıştığı sırada kendi canından olur.

Rivayet edilir ki,

Arbede esnasında kesilen başı, Habibi-i Neccar Dağı’ nın tepesinden şimdi türbesi ve mezarının bulunduğu yere kadar yuvarlanır.

Oysa ki,

Habib-i Neccar kendi halinde oldukça mütevazı bir yaşam süren,

İnzivada yaşayan ve zamanının çoğunu ibadetle geçiren,

Günlük kazancının yarısını ailesine ayırıp, diğer yarısını da sadaka olarak dağıtan bir kişi…

Evliya Çelebi de Habib-i Neccar hakkında kaydettiği menkıbede geçimini sağlamak için neccarlık yaptığından,

Ve,

Zamanında dülgerlerin piri olduğunu kaydetmiştir…

Antakya’ nın İslam Orduları Tarafından Fethi

Antakya, Halife Hz Ömer’ in talimatıyla İslam Orduları Komutanı Ebu Ubeyde bin Cerrah tarafından 636 yılında fethedilir.

Fethin simgesi olarak Habib-i Neccar ve Hz İsa’ nın havarilerinin mezarlarının bulunduğu yerde bir cami inşa edilmiştir.

Anadolu’ da inşa edilen bu ilk camiye de bu coğrafyada semavi bir dine ilk inanan,

Ve,

Şehit olduğuna inanılan Habib-i Neccar’ a hürmeten Habib-i Neccar Camii adı verilmiştir.

Özetle:

Habib-i Neccar Camii Anadolu’ daki ilk Müslüman ibadethanesidir

Avlusunda Hz İsa’ nın havarilerinin mezarlarının bulunduğu dünyadaki tek camidir

Dünyada, Hristiyan inancına tabii olan bir kişinin adının verildiği tek camidir

Caminin kuzeydoğu köşesinde, yerin 4 metre altında Habib-Neccar’ ın ve Şem’ un Safa’ nın,

Girişte ise Yuhanna ve Pavlos’ un türbeleri bulunmaktadır.

Antakya Habib-i Neccar camii avlusunda Hz İsa 'nın havarilerinin de türbesi bulunmaktadır

Kutsal Kitaplarda Habib-i Neccar

Kuran-ı Kerim’ de Yasin suresinde, bir kasabada yaşayan topluluk üzerine indirilen ilahi cezanın sebebi kasabada yaşayan topluluğun onlara gönderilen elçilerin mesajını reddetmeleri olduğu yazılıdır.

Burada geçen kasabanın hangi kasaba olduğu belirtilmemiştir.

Bununla beraber,

Yasin suresinde geçen kasaba ve kişi ismi hakkında sahabelerden gelen rivayetlere dayalı olarak tefsir yazarları, bahsedilen bölgenin Antakya ve kişinin de Habib-i Neccar olduğunu yazmışlardır.

Derken, şehrin tâ öbür ucundan bir adam koşarak geldi.

Ayağının tozuyla şunu söyledi: “Ey kavmim! Gelin, bu elçilere uyun!”

“Uyun, yaptıklarına karşılık sizden hiçbir ücret istemeyen ve bizzat kendileri de doğru yolda olan bu güzel insanlara!”
Yasin Suresi 20. Ayet

İncillerde ve tarih kitaplarında da Hristiyanlığa Antakya’ da şekil veren havari Barnabas ve Pavlos’ un Kudüs’ den Antakya’ ya geldiği,

Ve,

Daha sonra onlara destek olmak için havari Peter’ in da buraya gönderildiği yazılıdır.

Bu olay ile Yasin suresinde Habib-i Neccar kıssasında geçen “İlk önce iki elçi gönderdik, daha sonra onları üçüncü bir elçiyle destekledik” cümlesi benzerlik göstermektedir.

Antakya’ nın Kadim Tarihi ve Kenar Etkisi başlıklı yazımdan şehrin tarih boyunca tüm önemli medeniyetlere nasıl ev sahipliği yaptığını detaylarıyla öğrenebilirsiniz.