Dr Cüneyt YARDIMCI
Başlıkta da belirttiğim üzere, aşı randevusu alırken çok saçma bir durum ile karşılaşıyoruz.
Bazı şeylere muhalif olmak, ortada güzel yapılan işleri takdir etmemeyi gerektirmez.
Uzun zamandır kullanmakta olduğumuz e-Devlet ve e-Nabız bence gerçekten çok kaliteli uygulamalar;
Pek tabii ki tüm sistemlerin her daim geliştirmeye açık yönleri vardır,
Arkasında konusunda dünyanın en üst seviyede birikime sahip teknik kişilerin ve milyarlarca dolar sermayenin olduğu IOS ve Android yazılımları bile her üç beş ayda bir yenileniyor…
Ancak bizim kullanmakta olduğumuz sistemlerin mevcut hali bile dünyanın birçok ülkesine kıyasla net olarak daha gelişmiş diyebilirim.
Gerek kendimizin gerekse aile bireylerimizin tüm sağlık kayıtlarına bir kaç tık ile ulaşabiliyoruz; hem de hizmetin kamudan ya da özelden alındığına bakılmaksızın…
Geçmiş sağlık muayeneleri, tahliller ve tetkikler, reçete edilen ilaçlar, varsa istirahat raporları ve daha fazlası size hiçbir ek işlem yükü getirmeden dijital olarak kayıt altında tutuluyor;
Hatta isterseniz manuel giriş yaparak diğer sağlık kayıtlarınızı da ekleyebiliyorsunuz.
Bana kalırsa en güzel kısmı ise sistemlerin birbiri ile konuşması; her biri için ayrı giriş ve/veya kayıt yapmak gerekmemesi…
Pandemi ile birlikte ise hızlıca COVİD-19 paneli de eklendi ve bence harika oldu.
Buradan da COVİD-19 aşı uygunluğunuz, hangi aşıyı ne zaman olduğunuz, yaptırmış olduğunuz diğer tetkiklerden bağımsız olarak ayrı bir ekranda COVİD-19 test sonuçları, barkodlu aşı kartı ve AB uyumlu sağlık pasaportuna kolaylıkla ulaşabiliyorsunuz.
Belki yaşı ilerlemiş büyüklerimiz için çok kolay olmasa da, ortalama bir bilgisayar ya da akıllı telefon kullanıcısı herhangi birinin zorlanmadan yapabileceği işlemler bunların tamamı…
Hele aşı randevusu almak muhtemelen daha kolay olamazdı…
e-Nabız’ a giriş yaptıktan sonra, açılan ekranda “COVİD-19 Aşı Durumu” sekmesine tıkladığınızda isterseniz bulunduğunuz bölgeden, dilerseniz başka yerdeki bir kurumu seçerek dilediğiniz tarihe aşı randevusu alabiliyorsunuz.
Buraya kadar herşey gerçekten oldukça iyi, hatta beklentinin bile ötesinde diyebiliriz.
Ancak Hatırlatma Dozu Aşı Randevusu Alırken Saçma Bir Durum Karşımıza Çıkıyor…
Bundan sonraki durum, bence sistemin tüm artılarını bir çırpıda silip süpürecek kadar sıkıntılı!!!
Eminim okuyunca bana kızacak, sitem edecek, “çok bilmiş, şımarık doktor” diyenler çıkacaktır;
Lakin yanlışa “yanlış” diyememenin, gördüğü bir eksiklik karşısında suskun kalmanın, olası alınacak tepkilerden dolayı sessizliği tercih etmenin en hatalı davranış şekli olduğuna inandım her daim…
Aşı randevu sistemimiz, aşı seçimi aşamasında tıpkı “Getir”, “Yemek Sepeti”, “Trendyol” veya bilimum online alışveriş sitesinden farksız davranıyor ne yazık ki!!!
Bazen bir hata tüm doğruları yok eder ya; üzülerek söylüyorum ki buradaki durum da işte tam olarak buna benziyor…
İnsanlar son kullanıcı veya tüketici olarak marketten isteği ürünü almakta sınırsız özgürlüğe sahiptir;
Üreticisine, fiyatına, son kullanma tarihine, kampanya durumuna, son kullanma tarihine ya da daha binlerce farklı kritere göre diledikleri herhangi birini seçebilirler…
Hiçkimse sizin çamaşır deterjanı olarak ALO mu, OMO mu, Rinso mu alacağınıza karışmaz, daha doğrusu karışamaz.
İsterseniz Ford Focus’ a binersiniz, bütçeniz yetiyorsa daha üst segment bir araba alırsınız; kime ne???
Ancak söz konusu sağlık olduğunda, belli başlı bazı konular dışında siz karar verici olamazsınız;
Bunun nedeni insanları ikinci plana atmak, sadece edilgen hizmet alıcı bir hasta profili yaratmak ya da gücü sadece hekimlerin tekelinde tutmak değildir.
Bilakis olası bir yanlış uygulamaya, hatalı bir kullanıma engel olmaktır!!!
Nasıl ki boğazınız ağrıdığı için gidip eczaneden kafanıza göre bir antibiyotik alamıyorsanız, nasıl ki tansiyonunuz yükseldi diye size raftan herhangi bir antihipertansif verilemiyorsa olunacak aşı konusunda da keyfi tercih yapılamamalıdır!!!
Aşı randevu sistemimizin en büyük eksikliği ve daha önce belirttiğim gibi tüm o muhteşem artılarını sıfırlayacak sorunu ise işte tam olarak burada başlıyor.
Aşı Tercihi Nasıl Yapılmalı?
İnsanlar COVİD-19 tercihi olarak inaktif Çin aşısı yani Sinovac firması tarafından üretilen Coronavac, ya da Almanya menşeli mRNA aşısı yani Pfizer/Biontech’ in Comirnaty’ sini seçmekte özgürdür…
Bana sorarsanız, bilimsel veriler ışığında tavsiye edebileceğim bir aşı var elbette.
Ancak pandemide altın kural, erişebildiğin ilk aşı ile en erken sürede kendini korumaya almaktır!!!
Bununla birlikte birden çok seçeneğiniz varsa etkililik ve güvenlilik profili daha üstün olan aşıyı tercih etmek doğal olarak en akılcı yaklaşımdır.
Bu konu ile ilgili oldukça detaylı bilgilendirmeyi En Kritik Soru: Peki Hangi COVİD-19 Aşısı başlıklı yazıda bulabilirsiniz.
Ancak şu an sistemdeki açık tamamen keyfi bir randevu almaya izin veriyor;
Oysa bunun bir algoritması olması,
O algoritmanın da güncel bilimsel verilere dayanıyor olması gerekir.
İki doz Pfizer/Biontech aşısı olmuş bir birey için, üçüncü hatırlatma dozunda Sinovac veya Turkovac seçenekleri yer almamalıdır!!!
Bu cümleden Sinovac iyi bir aşı değil gibi bir yorum çıkarılmamalı!!!
Sinovac kötü bir aşı değildir,
Ancak Sinovac bir inaktif aşıdır,
Tüm diğer inaktif aşılar gibi etkililiği orta seviyede, etki süresi ise diğer teknolojilerle üretilenlere göre daha kısadır.
Ve elimizde hali hazırda Sinovac’ ın varyantlara karşı etkililiğine dair herhangi bir veri yoktur.
Ya Turkovac’ ın Durumu Nedir?
Turkovac için ise, şu aşamada iyi ya da kötü hiçbir şey diyemeyiz açıkçası;
Çünkü Faz çalışmalarının sonuçlarını görmeden bu aşı hakkında yorum yapan bir kişi, bilimsel disiplin ve metodolojinin dışına çıkmış demektir.
Sinovac ile benzer bir teknolojiyle üretildiği için hipotetik olarak benzer etkilikte olması beklenebilir;
Ancak yine de Turkovac klinik çalışmalarının sonuçlarını görmeden herhangi bir şey demek doğru olmaz…
Şöyle bir örnek ile anlatayım:
Yeni bir araba alacaksınız ve yetkili satıcıya gidiyorsunuz.
Satıcı size diyor ki “Yeni bir model aracımız çıktı; siz en iyisi bunu alın”
Siz de doğal olarak soruyorsunuz:
“Aracın evraklarını görebilir miyim?”
– Henüz elimizde yok, ama iyi bir araç
“Peki kaç motor bu yeni araç? Ne kadar hızlı gidiyor?”
– Onu henüz bilmiyoruz, ama iyi bir araç
“Hımmm, peki güvenlik? Kaç airbag var? Dayanıklılık testlerinden geçmiş mi?”
– O bilgi henüz bize ulaşmadı, ama iyi bir araç
“İyi de, ben bu aracı neye göre alacağım?”
– Falanca Bey bu aracın oldukça iyi olduğunu söyledi, hatta Filanca Bey bir tane aldı bile
Turkovac ile ilgili durumumuz tam olarak böyle birşey işte…
Aşı etkili olabilir; olmayabilir de;
Güvenli de olabilir; olmayabilir de…
Net olan birşey varsa o da 2 doz Pfizer/Biontech aşısı sonrası hatırlatma dozu olarak ister Sinovac isterse Turkovac olsun inaktif aşı olmanın bir mantığı ve bilimsel bir geçerliliği olmadığıdır.
Çünkü halihazırda elimizdeki en güçlü silah mRNA aşıları; etkililik açısından inaktif aşılar mRNA aşılarının oldukça gerisinde kalıyor.
3. Doz Hatırlatma Aşısı İhtiyacı Nereden Çıktı?
2 doz mRNA aşısı klasik SARS-CoV2’ ye karşı oldukça güçlü bir koruma sağlamasına rağmen sonradan hayatımıza dahil olan varyantlara karşı etkililikte azalma tespit edildiği için,
Ve yapılacak hatırlatma dozu ile varyantlara karşı daha yüksek koruma sağlamak için…
İşte tam olarak da bu nedenden ötürü daha önce 2 doz mRNA olan kişilere sınırsız ve kontrolsüz bir özgürlükle ve hissi kablel vuku ile bir seçim yapmalarının önüne geçilmesi gerekir.
Peki Bu Yazıyı Neden Mi Kaleme Aldım?
Sadece bir öngörü ya da sorun olabileceğine dair bir tahminden dolayı değil;
Hatırlatma dozumu olmak için mRNA aşı kuyruğunda beklerken yarım saatlik süre içerisinde önümden – arkamdan 5-6 kişinin (ki aynı sırada beklediğimize göre Pfizer/Biontech için randevu almış olmalılar) aşı randevusu almış olmalarına rağmen sıra daha az diye Turkovac kuyruğuna girip muhtemelen bağışıklık sisteminin hatırlamayacağı bir hatırlatma dozu yaptırdıklarına şahit olduğum için….
Aşağıdaki Yazılar Da İlginizi Çekebilir:
